داکت اسپلییت چگونه کار‌می‌کند؟ چه فاکتورهایی در خرید داکت اسپلیت موثر هستند؟ هزینه‌های کوتاه مدت و بلند مدت داکت اسپلیت شامل چه مواردی است؟ ظرفیت دستگاه داکت اسپلیت چگونه تعیین می‌شود؟ چگونه مصرف انرژی داکت اسپلیت‌های تولیدی توسط برندهای مختلف را با یکدیگر مقایسه کنیم؟
در نوشته ” موتورخانه چیست؟ ” با انواع سیستم‌های تهویه مطبوع شدیم و دانستیم سیستم‌های تهویه مطبوع، به دو دسته سیستم‌های مرکزی و محلی طبقه بندی می‌شوند. در این نوشته، به داکت اسپلیت به عنوان یکی از سیستم‌های محلی بسیار رایج در کشور خواهیم پرداخت و نکاتی را که پیش از خرید این سیستم باید به آنها توجه نمود، در قالب دو نوشته و ویدیو مورد بررسی قرار خواهیم داد.
شایان ذکر است این سری نوشته، مطالب عمومی در مورد داکت اسپلیت مانند اجزای آن، مزایا و معایب آن و مقایسه آن با سیستم‌های دیگر را در برنمی‌گیرد و در واقع توضیحاتی برای روشن‌تر شدن مطالب و پارامترهایی است که در ویدیو به آنها اشاره شده است. در واقع این دو نوشته، مناسب افرادی است که قصد خرید داکت اسپلیت را دارند و به فاکتورهایی که علاوه بر قیمت لازم هست تا در هنگام خرید مورد ارزیابی قرار گیرند، می‌پردازد.
پس اگر قصد خرید داکت اسپلیت را دارید، حتما این ویدئوها را ببینید!
داکت اسپلیت
داکت اسپلیت‌ها یا اسپلیت یونیت‌های کانالی از دو بخش مجزا به نام یونیت خارجی (کنداسینگ یونیت) و یونیت‌داخلی (هوارسان) تشکیل می‌شوند. سرمایش موردنیاز این تجهیز از سیکل تبرید تراکمی و گرمایش آن بوسیله کویل آبگرم متصل به موتورخانه یا پکیج و یا از طریق هیت پمپ (پمپ حرارتی) تامین می‌شود. یونیت خارجی شامل کمپرسور و کندانسور و یونیت داخلی شامل اواپراتور و شیر انبساط (لوله موئین) می‌باشد (البته در بعضی برندها، شیر انبساط نیز در بخش یونیت خارجی جانمایی می‌گردد.). رابطه بین این دو یونیت از طریق لوله مسی برقرار می‌شود بطوریکه مطابق سیکل تبرید تراکمی، گاز مبرد ابتدا درون کمپرسور متراکم شده و پس از افزایش فشار و دمای آن، وارد کندانسور می‌شود. در کندانسور، گرمای خود را به محیط بیرون می‌دهد و تبدیل به مایع پرفشار می‌گردد. شایان ذکر است که این فرآیند در بخش یونیت خارجی دستگاه که در بام یا تراس (فضای بیرونی ساختمان) قرار می‌گیرد، انجام می‌پذیرد.
سپس مایع مبرد پرفشار خروجی از کندانسور، از لوله موئین یا شیر انبساط عبور کرده و دچار افت فشار شدید می‌گردد. در اثر این افت فشار، مبرد از حالت مایع پرفشار به حالت مبرد دوفازی (مخلوطی از مایع و گاز) کم فشار تبدیل شده و به سمت اواپراتور هدایت می‌شود. در اواپراتور مخلوط دو فاز مایع – گاز تحت تاثیر دمای محیط، تبخیر و به گاز تبدیل شده و سرمای خود را به لوله‌های اواپراتور می‌دهد. هوای داخل اتاق با گردش پروانه‌های فن یونیت داخلی از یک سمت یونیت داخلی وارد شده و پس از عبور از بین لوله‌های اواپراتور، سرد شده و از سمت دیگر به داخل اتاق بازگردانده می‌شوند و بدین صورت موجب سرمایش فضای اتاق می‌گردد. شایان ذکر است که این فرآیند (تولید سرما) در بخش یونیت داخلی دستگاه که در فضای داخلی ساختمان نصب می‌گردد، انجام می‌پذیرد.
سپس مبردی خروجی از اواپراتور که اکنون به حالت گاز درآمده است، مجددا به کمپرسور برمی‌گردد تا این سیکل تکرار شود.
در یک نگاه کلی فرآیند تبرید تراکمی با صرف انرژی (کار)، گرمای هوای محیط مسکونی را از طریق یونیت داخلی می‌گیرد. سپس آن را از طریق مبرد و لوله‌های مسی ارتباطی به یونیت خارجی منتقل کرده و توسط یونیت خارجی در محیط بیرون دفع می‌شود.
فاکتورهای موثر در خرید داکت اسپلیت
جهت انتخاب داکت اسپلیت مناسب برای پروژه لازم است تا فاکتورهای مختلفی مورد ارزیابی قرار گیرد و پس از بررسی همه جانبه این فاکتورها، اقدام به خرید نمایید. به جهت جلوگیری از طولانی شدن ویدئوها و سهولت تماشای آن برای مخاطبان، این فاکتورها به دو بخش تقسیم بندی شده‌اند. در بخش اول به 4 مورد از این فاکتورها و در بخش دوم، به 3 مورد دیگر می‌پردازیم.
1- هزینه
یکی از مهم‌ترین و تاثیرگذارترین فاکتورها در انتخاب داکت اسپلیت و به طور کلی خرید یک تجهیز، هزینه می‌باشد. به طور کلی، هزینه به دو بخش کوتاه مدت و بلند مدت طبقه‌بندی می‌شود که باید آنها را بشناسیم تا با دید بهتری اقدام به خرید نماییم.
هزینه کوتاه مدت
هزینه‌های کوتاه مدت شامل تمام هزینه‌های پیش از راه اندازی اولیه دستگاه می‌باشد. این هزینه‌ها عبارتند از: هزینه خرید دستگاه داکت اسپلیت و هزینه اجرای زیر ساخت آن.
هزینه اجرای زیرساخت شامل مواردی نظیر هزینه خرید و اجرای لوله مسی و عایق‌کاری آن، هزینه اجرای بست و ساپورت نگه‌دارنده لوله‌ها، هزینه اجرای شاسی و نصب یونیت داخلی و خارجی، هزینه خرید ورق و اجرای کانال کشی و عایق کاری آن، هزینه خرید و اجرای کابل کشی برق، هزینه شارژ گاز و راه اندازی دستگاه می‌باشد. آگاه نبودن از این هزینه‌ها بویژه هزینه اجرای زیر ساخت، گاها منجر به متضرر شدن خریداران می‌گردد. چراکه یک دستگاه ممکن است قیمت اولیه پایین‌تری داشته باشد ولی قیمت اجرای زیرساخت آن برای خریدار، بالاتر منظور شود که در این حالت هزینه تمام شده اجرای سیستم برای خریدار، در مجموع بالاتر است.
بنابراین، هنگام خرید محصول و جهت مقایسه بهتر قیمت تمام شده سیستم (راه اندازی و صدور گارانتی)، از فروشنده بخواهید کلیه هزینه‌ها از ابتدا تا راه اندازی دستگاه را به شکل مکتوب به شما ارائه نمایند و سپس اقدام به مقایسه بین محصولات نمایید.
هزینه بلند مدت
این بخش، در واقع هزینه‌های ناشی از کارکرد سیستم می‌باشد که شامل پرداخت قبض برق و همچنین هزینه‌های مربوط به تعمیر و نگهداری دستگاه می‌شوند. این هزینه‌ها را مستقیما به ساکنین واحد مسکونی مربوط می‌شود. بطور مثال، بین دو دستگاه که یکی مصرف برق پایین و قیمت اولیه بالا دارد و دیگری مصرف برق بالا و قیمت اولیه پایین دارد، هزینه‌های کارکردی سیستم بعد از گذشت چند سال از مابه التفاوت هزینه اولیه خرید دستگاه ارزان‌تر و گران‌تر پیشی می‌گیرد. در واقع به نقطه سربه سر قیمتی می‌رسد که از آن به بعد، عملا دستگاه با مصرف برق بالا (با توجه به افزایش مداوم قیمت برق) توجیه عملکرد نخواهد داشت.
نکته خیلی مهم این است که توجه نمایید برخی سازندگان، ترجیح می‌دهند تا به منظور کاهش هزینه ساخت و طبیعتا افزایش سود حاصل از ساخت و ساز، دستگاهی را خریداری نمایند که هزینه کوتاه مدت کمتری داشته باشد. یعنی دستگاه ارزان‌تری خریداری کنند و همینطور زیر ساخت ارزان قیمت تری را اجرا نمایند. توجه نمایید در این حالت محتمل است هزینه‌های بلند مدت نظیر قبض برق و هزینه‌های تعمیر و نگهداری که به ساکنین خانه ( و نه به سازندگان) تحمیل می‌شود، افزایش یابد.
2- ظرفیت دستگاه
داکت اسپلیت در ظرفیت‌های مختلفی در بازار وجود دارد که ظرفیت‌های معمول آن به قرار زیر است.
پیش از انتخاب و خرید، لازم است تا محاسبات بار حرارتی و برودتی توسط طراح و یا فروشنده متناسب با شرایط ساختمان انجام شود. بعد از بدست آمدن بار حرارتی و برودتی است که باید اقدام به انتخاب دستگاه با توجه به کاتالوگ شرکت سازنده نمایید. دستگاه بزرگتر از حد نیاز، گران‌تر است و مصرف برق بیشتری دارد. همچنین دستگاه کوچکتر از حد نیاز، اگرچه ارزان‌تر است ولی قابلیت سرمایش و گرمایش مطلوب بویژه در روزهای پیک گرما وسرما را نخواهد داشت.
نکته دیگر در انتخاب درست ظرفیت دستگاه، بحث آمپراژ مصرفی و تک فاز یا سه فاز بودن دستگاه می‌باشد. عموما دستگاه‌های تا ظرفیت 36000btu/hr تک فاز و دستگاه‌های بزرگتر، 3 فاز هستند. (البته برخی تولیدکنندگان ظرفیت‌های بالاتر از 36000 را نیز از نوع تک فاز تولید می‌نمایند.)
بنابراین، پیش از خرید حتما از کاتالوگ دستگاه، از آمپراژ مصرفی دستگاه و تطابق داشتن آن با کنتور برق واحد خود اطمینان حاصل نمایید.
3- مصرف انرژی
یکی دیگر از فاکتورهای تاثیرگذار در انتخاب دستگاه داکت اسپلیت بویژه برای مصرف کننده مصرف انرژی و قبض برق پرداختی ناشی از کارکرد دستگاه می‌باشد. بطوریکه در صورت مصرف زیاد دستگاه و هزینه سرسام آور قبض برق، ساکنین ترجیح می‌دهند تا زمان استفاده از دستگاه را به حداقل برسانند. با این کار، ساکنین هزینه کمتری پرداخت می‌نمایند اما آسایش حرارتی ساکنین تحت الشعاع قرار خواهد گرفت.
به منظور داشتن برآورد مناسبی از میزان مصرف برق دستگاه مهم است تا با فاکتوری تحت عنوان EER و SEER که در ایران به آن راندمان یا ضریب بازدهی دستگاه نیز می‌گویند، آشنا شویم و از این پارامتر برای مقایسه بین دستگاه‌ها و سنجش میزان برق مصرفی یک دستگاه استفاده نماییم. البته فاکتورهایی دیگری نیز متناظر با این فاکتور وجود دارد که در قالب برچسب انرژی و گریدهای مختلف آن به مصرف کننده ارائه می‌شوند. در همه این حالات، بسیار مهم است تا در هنگام خرید از استاندارد بودن و صحت اعتبار این برچسب‌های انرژی نیز اطمینان حاصل نمایید.
4- کیفیت
به منظور سنجش کیفیت محصول، نیاز هست تا شناخت جامع‌تری نسبت به اجزای داخلی داکت اسپلیت داشته باشید. بعضی از قطعات مانند فن‌های یونیت‌های داخلی و خارجی و همینطور کمپرسور قطعاتی هستند که با اندکی تحقیق، حداقل می‌توان برندهای معتبر و رایج مورد استفاده در ساخت داکت اسپلیت را شناسایی نمود که یک معیار حداقلی برای ارزیابی در اختیار خریدار قرار می‌دهد. اما یک سری موارد نظیر برد اصلی، مبدل‌های یونیت داخلی و خارجی و بسیاری موارد دیگر قطعاتی هستند که جهت سنجش آنها نیاز به اطلاعات بیشتر، شناخت عمیق‌تر و در کل نیاز به تجربه و تخصص بیشتر دارد. گروه مهندسی پولونی با سابقه چندین ساله در حوزه طراحی، مشاوره و اجرای سیستم‌های تهویه مطبوع، یکی از مجموعه‌هایی است که دانش فنی و تجربه لازم در این زمینه را دارا می‌باشد. بنابراین، اگر نیاز به مشاوره و همکاری جهت انتخاب مناسب‌ترین دستگاه با توجه به شرایط پروژه خود دارید، می‌توانید با ما تماس بگیرید.
در بخش دوم این نوشته که به نوعی مکمل این بخش می‌باشد، به بررسی سه فاکتور موثر دیگر در خرید داکت اسپلیت خواهیم پرداخت.
تهیه توسط تیم مهندسی پولونی
