تاسیسات ساختمانی

تاسیسات ساختمانی چیست؟ تاسیسات ساختمانی شامل چه مواردی می‌شود؟ چرا مهم است که تاسیسات ساختمانی به درستی اجرا شوند؟ عوامل موثر در جلب آسایش ساکنین ساختمان کدامند؟ چه مشکلاتی ممکن است در صورت طراحی و اجرای نادرست تاسیسات ساختمانی بوجود بیاید؟ مهمترین عوامل مصرف کننده انرژی در تاسیسات ساختمانی کدامند؟ 

تاسیسات ساختمان به طور کلی شامل استفاده مطلوب از هوا، نور، آب، برق، تلفن و گاز و … جهت ایجاد شرایط مطلوب دیداری، شنیداری، بهداشتی و آسایش حرارتی و روانی برای ساکنین می‌باشد.
بنابراین هرچه تاسیسات ساختمان اصولی‌تر طراحی و اجرا شده باشد، آسایش و راحتی بیشتری برای ساکنین ساختمان به همراه دارد.
البته تاسیسات ساختمانی که شرایط مطلوب جهت سکونت افراد را فراهم می‌کند، از چندین متغیر تشکیل شده است که عبارتند از: طراحی و نقشه‌کشی اصولی و مهندسی، بکارگیری مصالح مرغوب و با کیفیت، اجرای درست و اصولی تاسیسات و در نهایت نگهداری مناسب پس از راه اندازی. قرارگیری این مجموعه عوامل در کنار یکدیگر سلامت و آسایش ساکنین ساختمان را فراهم می‌کند و اهدافی نظیر صرفه جویی در مصرف انرژی، بهبود سلامت سازه، استفاده حداکثری از فضاها، کاهش هزینه‌های زندگی و … را نیز در پی دارد.

بنابراین اگر هود هوای آشپزخانه را به خوبی تخلیه نکند و بوی غذا سرتاسر خانه بپیچد، آب در هنگام استحمام و شستشو فشار کمی داشته باشد یا مداوم گرم و سرد شود و آرامش حاصل از استحمام صلب شود، زمان زیادی طول بکشد تا آبگرم بهداشتی تحویل مصرف کننده شود، هنگام تخلیه ماشین لباسشویی و یا ظرفشویی بوی فاضلاب از سینک آشپزخانه به بیرون درز کند، هوای سرویس بهداشتی به خوبی تخلیه نشود یا بوی نامطبوع از سرویس به داخل فضای مسکونی درز کند، پریز به تعداد کافی در فضا تعبیه نشده باشد یا جانمایی کلیدها و پریزها جهت استفاده مناسب نباشد، هوای تازه به مقدار مناسب در فضا جریان نداشته باشد و به اصطلاح فضا خفه باشد، سیستم گرمایش و سرمایش توزیع هوای مناسبی نداشته و نقاط مرده در فضای تهویه شونده بوجود آید، سیستم تهویه خاک و گرد و غبار را به داخل واحد مسکونی بکشد، فاضلاب بهداشتی به درستی تخلیه نشود و به اصلاح فاضلاب از مصرف کننده پس بزند، در محیط سرویس بهداشتی به طور مداوم بوی فاضلاب استشمام شود، فاضلاب به توالی بگیرد و نیاز به فنر زدن، تعمیر و … داشته باشد، هنگام تخلیه سیفون طبقه بالا صدا در واحد پایینی بپیچد، آب باران به درستی اجرا نشده و در صورت بارش‌های شدید آب در پشت بام به خوبی تخلیه نشده و به ایزوگام و سقف طبقه آخر آسیب برساند، هنگام بارندگی و تخلیه آب باران در واحد مسکونی صدا بپیچد، چاه آب باران به درستی و با اندازه مطلوب حفر نشود و باعث عدم تخلیه مناسب آب باران و پس زدن چاه به انباری و پارکینگ طبقات زیرین شود، شیرهای بهداشتی نشتی داشته و به مرور زمان نشتی باعث نم زدن دیواره‌ها شود، هزینه قبض برق مقدار نامتعارفی باشد، مخزن آب از کیفیت کافی برخوردار نباشد و بعد از مدتی آب بهداشتی دچار مشکل شده و سلامت افراد را تهدید نماید، صدای کارکرد تجهیزات به طور پیوسته در خانه باشد و باعث صلب آسایش ساکنین شود، هوای خانه مطبوع نبوده و خیلی گرم یا سرد یا مرطوب باشد، صدای دستگاه بویژه در هنگام خواب زیاد و غیر قابل تحمل بوده و باعث اختلال در استراحت و خواب ساکنین شود، تاسیسات الکتریکی به اصطلاح کشش لازم را نداشته باشند و در صورت کارکرد چند وسیله برقی با هم فیوز بپرد، تجهیزات برقی به سرعت خراب شوند، الکتریسیته ساکن روی تجهیزات فلزی وجود داشته باشد، آسانسور غیر اصولی کار شده و به دفعات نیاز به تعمیر و تعویض قطعات داشته و قابل استفاده نباشد و یا ترس گیر کردن در آسانسور در صورت قطع برق وجود داشته باشد، کانال‌های تاسیساتی دچارصدا یا  لرزش شوند، بوی نامطبوع از کانال کولر به داخل ساختمان وارد شود، بوی دود ناشی از کارکرد تجهیزاتی مثل پکیج به داخل واحد نفوذ کند، بوی دود در پارکینگ حس شده و به درستی تخلیه نشود و … همه این موارد آسایش ساکنین را تحت الشعاع قرار داده و ایجاد نارضایتی می‌نماید.
تمام موارد ذکر شده و بسیاری موارد دیگر نتیجه طراحی و اجرای غیر اصولی تاسیسات ساختمانی می‌باشد. همچنانکه ذکر شد، بسیاری از این ایرادات در حین بهره برداری و کارکرد عادی تاسیسات ساختمان به وقوع می‌پیوندد و در واقع هنوز منجر به خرابی و آسیب به بخش‌های مختلف ساختمان نشده است. به طور مثال، صدای تجهیزات تهویه مطبوع مانند داکت اسپلیت  را در نظر بگیرید. در حالت کارکرد نرمال، اگر صدای دستگاه زیاد باشد، ایراد عملکردی در ساختار دستگاه وجود ندارد و شاید دستگاه محیط را نیز به خوبی را گرم و سرد نماید اما صدای زیاد آن، آسایش ساکنین را بویژه در هنگام استراحت صلب می‌نماید.
بسیاری موارد دیگر نیز در زمان تعمیر و نگهداری و خرابی، نمود پیدا می‌کند. به طور مثال، اگر از مصالح یا تجهیزات بی‌کیفیت، استفاده شود عمر مفید سیستم تاسیساتی پایین می‌آید و در کوتاه مدت، نیاز به تعویض یا تعمیر پیدا می‌کند. اگر سیستم لوله کشی به درستی طراحی نشود، بعد از گذشت زمان کوتاهی گرفتگی در مدار فاضلاب یا نشت آب از سیستم آبرسانی یا سرمایشی/ گرمایشی بوقوع می‌پیوندد که باید اصلاح شود. اگر سیم و کابل از نوع مرغوب نباشد، پس از کارکرد در کوتاه مدت آسیب دیده و نیاز به تعویض پیدا می‌کنند. اگر موتور آسانسور یا کابل‌ها و تجهیزات ایمنی آن از کیفیت استانداردی برخوردار نباشند، به دفعات نیاز به تعمیر یا تعویض پیدا می‌کنند. در واقع آسانسور به عنوان یک تجهیز که آسایش را برای کاربران فراهم می‌کند، سبب سلب آسایش ساکنین می‌شود. نکته حائز اهمیت این است که تعویض و تعمیر این موارد به دلیل توکار بودن آنها در اکثر مواقع با تخریب همراه بوده و بنابراین، علاوه بر هزینه‌های تعمیر و تعویض موارد تاسیساتی، ممکن است نیاز به تخریب و ترمیم دیوار، سقف، کف و … نیز وجود داشته باشد .
یکی دیگر از مواردی پراهمیت در ساختمان، بحث مصرف انرژی است. متاسفانه بواسطه هزینه پایین انرژی در کشور، به این مهم آنگونه که شایسته است، پرداخته نمی‌شود. مهندسان دست اندرکار در ساختمان اعم از مهندسین معمار، عمران، مکانیک و برق به عنوان مهمترین عوامل تولید ساختمان، نقش بسیار پررنگی در کاهش مصرف انرژی در ساختمانها دارند. جهت‌گیری و استقرار صحیح ساختمان، طراحی مطلوب، اجرای اصولی با مصالح مرغوب، عایق کاری مناسب، به کارگیری تاسیسات ساختمانی مناسب و بازدهی بالا و بهره گیری از انرژی های تجدیدپذیر نظیر سیستم‌های خورشیدی، از مواردی است که نقش موثری در کاهش میزان مصرف انرژی در ساختمان ایفا می‌کند. بر طبق مطالعات انجام شده توسط دپارتمان انرژی کشور آمریکا، بیش از 75 درصد مصرف کل الکتریسیته آمریکا و حدود 40 درصد از کل مصرف انرژی آمریکا به منظور ایجاد شرایط آسایش حرارتی و روشنایی مناسب برای ساختمان‌های تجاری و مسکونی و تهویه و روشنایی فضاهای صنعتی می‌باشد. شکل زیر، سهم هر یک از بخش‌های مصرف کننده انرژی در ساختمان‌های مسکونی و تجاری و همچنین میزان مصرف الکتریسیته برای هر یک از انواع ساختمان را نشان می‌دهد.

بنابراین، ارتقای دانش و کسب اطلاعات به روز در رابطه با فناوری‌های نوین ساختمانی و راهکارهای کاهش مصرف انرژی در ساختمان‌ها و به کارگیری آنها جهت بهبود کیفیت ساخت و افزایش آسایش ساکنین یک نیاز بسیار ضروری برای ساختمان می‌باشد. با پیشرفت فناوری در همه عرصه‌های ساختمان، طراحی و ساخت سیستم‌های تاسیساتی (مکانیکی و الکتریکی) مورد استفاده در ساختمان نیز با پیشرفت‌های قابل توجهی همراه بوده است. طبیعتا قدم اول در بکارگیری تاسیسات و تجهیزات به روز و با کارایی بالا، شناخت آنها و مهارت در به اجرا درآوردن آنها می‌باشد. مجموعه پولونی، بواسطه رویکرد مهندسی خود در طراحی و اجرا، بسته به خواست کارفرما، بسیاری از این سیستم‌ها را در طراحی خود لحاظ کرده و با تکیه بر مهارت‌های اکیپ‌های اجرایی خود به اجرا در آورده است. خروجی به اجرا در آمدن این پیشنهادات، بهبود کیفیت تاسیساتی پروژه و در نهایت جلب رضایت کارفرمایان پیشین ما بوده است.
بکارگیری سیستم‌های نوین در اجرای بست و تکیه‌گاه تاسیساتی، با هدف افزایش سرعت و دقت در اجرا یکی از این موارد می‌باشد. اجرای دیگ‌های چگالشی، سیستم‌های اولیه – ثانویه، سیستم لیفت فاضلاب، استفاده از تجهیزات مدرن برای اضافه کردن مصرف‌کننده بهداشتی جدید با حداقل تخریب، اجرای لوله‌های بهداشتی با روش الکتروفیوژن، اجرای لوله های پلیمری پیش عایق به عنوان جایگزین لوله‌های‌ فلزی رایزر بخشی از خدمات به روز این مجموعه می‌باشد که هریک از این موارد، مزیت‌های متفاوتی را به نسبت سیستم‌های معمول برای کارفرما ایجاد می‌کنند. تصاویری از پروژه‌های انجام شده توسط مجموعه پولونی، در بخش پروژه‌ها، ارائه شده است که با مراجعه به آن میتوانید با نحوه و کیفیت ارائه خدمات مجموعه بیشتر آشنا شوید. 

تهیه توسط تیم مهندسی پولونی