اسکیمر چیست و انواع اسکیمر کدامند؟ چند اسکیمر باید برای استخر در نظر بگیریم؟ محدودیت استفاده از سیستم اسکیمری چیست؟ جانمایی مناسب اسکیمر درون کاسه استخر چگونه است؟ اسکیمر رباتیک چیست و چگونه کار می‌کند؟
در مقاله پیشین، با اسکیمر به عنوان اولین بخش از سیستم تصفیه فیزیکی آب استخر آشنا شدیم. اجزای آن را شناختیم و نحوه کارکرد و نقش آن در سیستم تصفیه را مورد بررسی قرار دادیم. حال در این نوشته، به بررسی انواع اسکیمر، تعداد اسکیمر مناسب برای یک استخر و موقعیت صحیح اسکیمر می‌پردازیم.
به منظور بدست آوردن تعداد مناسب اسکیمر در فضا، ابتدا باید بدانیم که سیستم‌های اسکیمری چه محدودیت‌هایی دارند. سپس بر مبنای این محدودیت‌ها تعداد اسکیمر مناسب برای پروژه خود را بدست آورده و اجرا نماییم. بنابراین در ادامه، ابتدا به محدودیت‌های این سیستم می‌پردازیم و سپس بر مبنای این محدودیت‌ها تعداد اسکیمر مناسب برای هر استخر را تعیین می‌نماییم. پس از آن به معرفی انواع اسکیمر می‌پردازیم و با مکانیزم عملکرد هریک آشنا می‌شویم.
محدودیت سیستم تصفیه اسکیمری
اسکیمر، سرریز نقطه‌ای یا کف گیر معمولاً در استخرهاي كوچك و يا خانگي به صورت مستقل كار گذاشته مي‌شود. اين نوع از سرريزها قابلیت جذب موج ندارد و داراي ظرفيت محدود مي‌باشد.
حداكثر كارآيي اسکیمر براي گردش مناسب آب و پاكسازي آن در استخرهاي با حداكثر مساحت كاسه 150 مترمربع می‌باشد که استخری با این مرتبه از ابعاد، در دسته خانگي و كوچك قرار می‌گیرد. بنابراين نمی‌توان و نباید از اين سيستم تصفیه (سرریز نقطه‌ای)، به تنهايي براي استخرهاي عمومي و با مساحت كاسه بيشتر از 150 مترمربع استفاده شود. این مهم‌ترین محدودیت استفاده از این نوع سیستم می‌باشد. در واقع، به منظور اطمینان از تصفیه مطلوب استخر باید از سایر سیستم‌های تصفیه فیزیکی آب استخر نظیر سیستم‌های سرریز توکار یا سرریز هم‌سطح – که در نوشته‌ای مجزا مورد بررسی قرار می‌گیرد – بهره گرفت.
یکی دیگر از محدودیت‌های استفاده از سیستم اسکیمری این است که نمی‌توان و نباید استخر سرپر اسکیمری داشت که دلیل آن در ادامه این مطلب عنوان شده است. منظور از سرپر، استخری است که سطح آب در آن تا سکوی مجاور به استخر بالا آمده باشد. در واقع در سیستم اسکیمری سطح آب همواره باید پایین‌تر از سکوهای اطراف خود باشد و در این شرایط همواره اختلاف لول ارتفاعی مابین سطح آب درون کاسه و سکوی مجاور وجود خواهد داشت. این اختلاف لول، در صورتیکه سیستم تصفیه فیزیکی و شیمیایی استخری به شکل مناسب عمل نکند، باعث بوجود آمدن یک خط رسوب و چربی روی دیواره کاسه استخر شده که زیبایی آن را تحت الشعاع قرار می‌دهد.
تعداد اسکیمر
مطابق استاندارد ISIRI.11203 در استخرهايي كه از اسکیمر (کف‌گیر) استفاده مي‌شود، به ازای هر 36 متر مربع يك اسکیمر حداقل باید در کاسه استخر تعبیه شود. گاهي اوقات ممكن است به تناسب شکل کاسه و نظر و تجربه طراح با توجه به نوع کاربری، یک اسکیمر اضافي به منظور بهبود عمليات كف گيري و تصفیه سطحی موردنياز باشد. كف‌گيرها بايد در محلي قرار داده شود كه بطور موثر، تمامي سطح آب را بدون تداخل و يا حداقل گردش، كف زدايي كند. نکته مهم و حائز اهمیت این است که تعداد اسکیمر بسته به شکل کاسه و نحوه کاربری استخر، باید به تعداد مناسب انتخاب شود. در صورتیکه تعداد آن کمتر یا بیشتر از حد مناسب انتخاب شود، موجب گردش نامناسب آب و متعاقبا تصفیه نامناسب آب می‌شود.
بنابراین در صورتیکه کاسه استخر پروژه شما، شکل مربع – مستطیلی و یا سایر اشکال معمول را ندارد و دارای انحنا هست، بهتر است به منظور پیشگیری از بوجود آمدن نقاط مرده در کاسه – محل تجمع آلودگی و رشد جلبک، خزه و غیره – پیش از ساخت، با یک شخص یا شرکت مجرب در زمینه طراحی و ساخت استخر مشورت نمایید که گروه مهندسی پولونی یکی از این مجموعه‌هاست.
آیا در نظر گرفتن تعداد زیاد اسکیمر مشکلی ایجاد می‌کند؟
به عنوان یک قاعده کلی سعی کنید بیش از حد موردنیاز، اسکیمر در کاسه استخر نصب نکنید. ممکن است این طور به نظر برسد که هر چه تعداد اسکیمر بیشتر باشد، سیستم قابلیت گردش آب و تصفیه بهتری پیدا می‌کند. در واقعیت اما ممکن است نصب بیش از تعداد مناسب، تأثیر منفی در عملکرد سیستم تصفیه داشته باشد. باید به این نکته توجه نمود که هر کف‌گیر جریان مختص به خود را برای فیلتر کردن آلودگی‌ها و مواد معلق سطحی در آب ایجاد می‌کند. حال اگر کف‌گیرهای زیادی در کاسه وجود داشته باشد، این کف‌گیرها در استخر جریان‌های سطحی متفاوتی ایجاد میکنند. در صورتیکه اسکیمرها به شکل صحیح در کاسه جانمایی نشوند، برخی جریان‌های سطحی، جریان‌های دیگر را خنثی میکنند و در نتیجه در روند تمیز نمودن موثر استخر با یکدیگر تداخل خواهند داشت.
در واقع، تعداد زیاد کف‌گیرها و جانمایی نامناسب آنها جریان‌های (مکشی) تولیدی یکدیگر را خنثی نموده و با کاهش مکش مانع از تمیز شدن مناسب کاسه استخر می‌شوند. همچنین به علت تکرار واحدها، هزینه مضاعفی نیز به پروژه تحمیل می‌شود.
راهکار جایگزین به منظور بهبود کیفیت تصفیه استخرها بویژه در استخرهایی که پیش‌تر ساخته شده‌اند و اکنون در حال بهره برداری هستند اما سیستم تصفیه قابلیت تمیزکنندگی مناسبی ندارد، این است که به جای تعیبیه یک اسکیمر اضافی در کاسه استخر(که با تخریب و صرف وقت و هزینه همراه است)، از سایر انواع اسکیمر نظیر اسکیمرهای شناور یا یک توری کف‌گیر استفاده شود که در ادامه بحث به آنها نیز پرداخته خواهد شد.
آیا در نظر گرفتن تعداد کم اسکیمر مشکلی ایجاد می‌کند؟
اگر مساحت سطح کاسه استخر شما، بزرگتر از 36 مترمربع است و فقط از یک اسکیمر استفاده می‌کنید، احتمالا متوجه خواهید شد که اسکیمر نمی‌تواند تمام ذرات معلق و آلودگی‌های سطحی آب را جذب کند. در واقع، جریانی که پمپ تصفیه استخر ایجاد می‌کند به اندازه‌ای نخواهد بود که بتواند تمامی شاخه و برگ و ذرات آلاینده و شناور روی سطح آب را را به داخل سبد اسکیمر بمکد. در واقع اسکیمرها، بايد به گونه‌اي طراحي شوند كه با حداقل نرخ عبوري جريان 113 ليتر بر دقيقه كار كند. همچنین حداقل نرخ گردش آب مجاز را که در جدول نوشته “ پمپ استخر باید چند ساعت در روز روشن باشد؟” آمده است، تامین نماید.
موقعیت سطح آب استخر نسبت به اسکیمر
به منظور عملکرد مناسب اسکیمر در حذف آلودگی‌های سطحی، آب استخر باید تقریباً یک سوم تا نیمی از مسیر دهانه اسکیمر را پر کند. شایان ذکر است که بهترین کارایی اسکیمر از حیث ایجاد مکش و تصفیه سطحی زمانی است که سطح آب استخر، در میانه اسکیمر قرار گیرد و در واقع نیمی از دهانه اسکیمر پر و نیمی دیگر خالی باشد.
اگر سطح آب بیش از حد بالا باشد، اسکیمر نمی‌تواند آلاینده‌ها و ذرات شناور روی سطح آب رابه طور کامل به داخل خود مکش کند. در واقع، قابلیت لایه برداری از آلاینده‌های شناور در سطح آب یا به کل از دست می‌رود یا به مقدار قابل ملاحظه‌ای کاهش می‌یابد. زیرا آب از لایه‌های زیرین سطح جذب می‌شود حال آنکه اکثر ( حدود 80 درصد) آلودگی‌های استخر نظیر چربی، مواد آرایش و انواع ترشحات بدن و غیره در عمق 5 سانتی‌متری از سطح آب استخر تجمع می‌یابد. بنابراین اکثر آلاینده‌ها در استخر باقی می‌ماند، ضدعفونی‌کننده – عنصر بسیارمهم در حفظ ایمنی و سلامت آب استخر – بیشتر مستهلک می‌شود و منجر به افزایش هزینه‌های نگهداری و تامین مواد شیمیایی استخر می‌شود.
همچنین در صورت بالا بودن سطح آب سرریز اسکیمر نمی‌تواند به خوبی عمل کند و در واقع سطح بالای آب درون اسکیمر سبب می شود که پس از خاموش شدن پمپ، اسکیمر توانایی نگه داشتن مواد معلق و شاخه و برگ جمع شده در اسکیمر را نداشته باشد و مواد جمع آوری شده در سبد اسکیمر به داخل کاسه استخر برمی‌گردند.
اگر سطح آب استخر پایین باشد، اسکیمر علاوه بر مکش آب، هوا را نیز به داخل سیکل تصفیه می‌مکد. حال آنکه ادوات سیستم تصفیه استخر، فقط برای کار با آب طراحی شده‌اند. ورود هوا به سیستم باعث می شود که تجهیزات (بویژه پمپ) برای حفظ جریان آب بیش از مقدار معمول و به اصطلاح سخت کارکند. این امر موجب خواهد شد که پمپ بیش از اندازه گرم شده و اگر طولانی مدت این مشکل وجود داشته باشد ممکن است پمپ بسوزد یا حتی قطعات داخلی آن ذوب شوند که منجر به تعمیر یا تعویض پمپ خواهد شد. همچنین بیش از حد کارکردن پمپ سبب افزایش توان مصرفی پمپ شده که منجر به افزایش قبض برق نیز خواهد شد.
پس سعی کنیم که سطح آب استخر، در محدوده مناسب از دهانه اسکیمر حفظ شود. به عبارتی دیگر، هنگام ساخت استخر بدانیم استخر با چه عمقی خواهیم داشت و سپس بسته به موقعیت کف تمام شده استخر و عمق موردنظر، اسکیمر را به گونه‌ای نصب کنیم که وسط اسکیمر با سطح آب مورد نظر ما برای استخر در یک راستا قرار گیرند.
انواع اسکیمر
اسکیمر انواع مختلفی دارد که در حالت کلی می‌توان اسکیمرهای استخری را در سه گروه دسته بندی نمود.
اسکیمر دستی
یک اسکیمر دستی مانند یک توری ساده عمل می‌کند که به یک دستک تلسکوپی (با قابلیت تغییر طول) متصل شده است. این نوع اسکیمر به برق نیازی ندارد و هر فرد (حتی آموزش ندیده) می‌تواند به راحتی با آن کار کند. البته برای تصفیه آب مناسب نیست و برای جمع آوری برگ و شاخه و ذرات معلق در سطح کاسه استخر (بسته به ابعاد توری آن) مورد استفاده قرار می‌گیرد. ایراد دیگر این نوع اسکیمر این است که نیاز به یک اوپراتور دارد. یعنی فرآیندی اتوماتیک نیست و نیاز به فردی دارد تا آن را روی سطح آب حرکت دهد تا برگ و سایر ذرات معلق را از سطح آب گرفته و آب را تمیز نماید.
اسکیمر اتوماتیک
یکی دیگر از انواع اسکیمر، اسکیمر اتوماتیک است که این نوع اسکیمر به پمپ تصفیه استخر متصل می‌شود و می‌تواند آب استخر را به طور خودکار و بدون نیاز به حضور اوپراتور تمیز نماید. این نوع اسکیمر که رایج‌ترین نوع اسکیمر استخری است، در دو نوع اسکیمرهای روکار و توکار در بازار عرضه می‌شوند. اسکیمرهای استخر ساخته شده در درون زمین (In-ground Pool) یا اسکیمرهای توکار معمولاً ادواتی با مقطع مستطیلی هستند که در دیواره و در نزدیکی سطح آب استخر جانمایی می‌شوند تا سطح آب تقریباً نیمی از مقطع ورودی اسکیمر را بپوشاند.
نکته حائز اهمیت اینکه این نوع از اسکیمر حین ساخت استخر و پیش از کاشی کاری باید در دیواره نصب شود. مکش ایجاد شده بواسطه کارکرد پمپ تصفیه استخری، سبب می‌شود که جریان سطحی در نزدیک سطح آب بوجود آید. این جریان باعث می‌شود ذرات معلق بر روی سطح آب به سمت اسکیمر کشیده شده و توسط سبد مشبک آن گرفته شود.
شایان ذکر است هنگامیکه صحبت از اسکیمر می‌شود، در اکثر قریب به اتفاق مواقع منظور این نوع اسکیمر یعنی اسکیمر اتوماتیک توکار می‌باشد که شکل آن نیز در زیر آورده شده است. در استاندارد ISIRI.11203 به این نوع اشاره شده و نحوه محاسبات و محدودیت‌های عملکردی آن در این استاندارد مورد بررسی قرار گرفته است.
اسکیمرهای استخرهای روی زمین (Above Ground Pool) بر روی دیواره استخر و به شکل پرتابل نصب می‌شوند. در واقع این نوع از اسکیمر همچنانکه در شکل نیز مشهود است، به کمک یک بازوی پلاستیکی در کنار دیواره مستقر می‌شود. سپس از طریق دریچه متصل به پمپ تصفیه که در هنگام طراحی و اجرای استخر درون دیواره آن تعبیه شده است، با پمپ ارتباط می‌یابد. مکش ایجاد شده توسط پمپ سیکل تصفیه منجر به جذب مواد معلق سطحی توسط اسکیمر می‌شود. این نوع از اسکیمر برای استخرهای درون زمین که برای آنها اسکیمر تعبیه نشده نیز قابل استفاده می‌باشد.
اسکیمر رباتیک
این نوع اسکیمر به نسبت انواع دیگر اسکیمر، جدیدتر به حساب می‌آید. اسکیمر رباتیک در کاسه استخر قرار گرفته، روی سطح آب می‌چرخد و تمام شاخه و برگ‌ها و کثیفی‌های باقی مانده را جمع می‌کند. اسکیمرهای رباتیک اغلب در استخرهایی استفاده می‌شوند که اسکیمرهای اتوماتیک (داخلی) ندارند. البته حتی در استخرهایی که اسکیمر داخلی نیز دارند به منظور تسریع در فرآیند پاکسازی سطحی آب قابل استفاده می‌باشند.
اسکیمرهای رباتیک بسته به نوع و برند شرکت سازنده می‌توانند به چند گونه طراحی شوند:
– از پمپ تصفیه برای گرفتن ذرات معلق روی سطح آب استفاده کنند.
– به عنوان یک سیستم تصفیه سطحی، مستقل از پمپ سیکل تصفیه کار کند.
– این سیستم می‌تواند به سیستم جاروی استخری متصل شود و حین جاروی کف استخر، سطح آب نیز توسط آن تمیز شود.
منبع تغذیه اسکیمرهای رباتیک نیز می‌تواند برق (باتری شارژی) باشد یا انرژی خورشیدی (سلول‌های خورشیدی). نوع خورشیدی اسکیمر رباتیک تکنولوژی ساخت بالاتری داشته و عملا هیچ هزینه عملکردی ندارد. شایان ذکر است که این نوع اسکیمر، از نوع اتوماتیک و دستی گران‌‌قیمت تر هستند.
تهیه توسط تیم مهندسی پولونی
